Ladki Bhaeen Yojana lists महाराष्ट्र राज्य सरकारने महिला सक्षमीकरणासाठी सुरू केलेल्या ‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण’ या महत्त्वाकांक्षी योजनेने आता नवीन वळण घेतले आहे. या योजनेच्या अंमलबजावणीत काही ठिकाणी झालेल्या गैरप्रकारांमुळे शासनाला कडक पावले उचलावी लागली आहेत. महिला व बाल विकास मंत्री अदिती तटकरे यांच्या नेतृत्वाखाली या योजनेतील गैरव्यवहारांवर कारवाई सुरू करण्यात आली आहे.
योजनेची पार्श्वभूमी आणि उद्दिष्टे
महाराष्ट्र सरकारने राज्यातील महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी ही योजना सुरू केली. योजनेंतर्गत लाभार्थी महिलांना तीन हप्त्यांमध्ये आर्थिक मदत देण्यात येत आहे. पहिले दोन हप्ते क्रमशः १७ ऑगस्ट आणि ३१ ऑगस्टला वितरित करण्यात आले, तर आता तिसऱ्या हप्त्याचे वितरण सुरू करण्यात आले आहे.
गैरप्रकारांचा उलगडा
नांदेड जिल्ह्यातील हदगाव तालुक्यातील मनाठा येथे समोर आलेला गैरप्रकार धक्कादायक आहे. येथील सीएससी केंद्र चालक सचिन थोरात याने महिलांची नावे आणि पुरुषांचे आधार क्रमांक वापरून योजनेचा गैरवापर केला. रोजगार हमी योजनेची कागदपत्रे वापरून लाडकी बहीण योजनेचे अर्ज भरले गेले आणि प्राप्त झालेली रक्कम अनधिकृतपणे काढून घेण्यात आली.
शासनाची कडक कारवाई
या गंभीर प्रकरणी महिला व बाल विकास मंत्री अदिती तटकरे यांनी तात्काळ कारवाईचे आदेश दिले. यामध्ये:
१. १६ पुरुषांची वैयक्तिक बँक खाती गोठवण्यात आली २. गैरप्रकारात तांत्रिक सहाय्य करणाऱ्या व्यक्तींची व्यावसायिक खाती देखील सील करण्यात आली ३. एकूण १८ बँक खाती गोठवण्यात आली आहेत
इतर जिल्ह्यांतील गैरप्रकार
केवळ नांदेडमध्येच नव्हे तर राज्यातील इतर भागांतही योजनेचा गैरवापर झाल्याचे उघड झाले आहे:
- नवी मुंबईत एका व्यक्तीने पत्नीचे फोटो वापरून ३० बनावट अर्ज दाखल केले
- विविध जिल्ह्यांमध्ये पुरुषांनी स्वतःच या योजनेत अर्ज दाखल केल्याचे आढळून आले
तांत्रिक सुधारणा आणि पुढील मार्ग
शासनाने या गैरप्रकारांना आळा घालण्यासाठी विविध उपाययोजना केल्या आहेत:
१. अर्ज प्रक्रियेत अधिक कडक पडताळणी यंत्रणा २. आधार क्रमांक आणि बँक खात्यांची सखोल तपासणी ३. सीएससी केंद्रांवर अधिक नियंत्रण
लाभार्थींसाठी महत्त्वाची माहिती
ज्या पात्र लाभार्थींना तांत्रिक अडचणींमुळे आधीचे हप्ते मिळाले नाहीत, त्यांना आता तिन्ही हप्ते एकत्रितपणे देण्यात येत आहेत. योजनेच्या लाभासाठी महिलांनी खालील बाबींची काळजी घ्यावी:
- सर्व कागदपत्रांची योग्य पडताळणी
- अधिकृत केंद्रांमार्फतच अर्ज प्रक्रिया
- बँक खात्याची माहिती अचूक असणे
महिला व बाल विकास मंत्री अदिती तटकरे यांनी स्पष्ट केले आहे की, यापुढेही महिलांच्या हितावर गदा आणणाऱ्या कोणत्याही व्यक्तीवर कठोर कारवाई केली जाईल. योजनेची अंमलबजावणी अधिक पारदर्शक आणि प्रभावी करण्यासाठी नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे तयार करण्यात येत आहेत.
‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण’ योजना ही महाराष्ट्रातील महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. मात्र काही असामाजिक तत्त्वांनी केलेल्या गैरवापरामुळे योजनेच्या अंमलबजावणीत अडथळे निर्माण झाले. शासनाने या गैरप्रकारांवर केलेली कडक कारवाई स्वागतार्ह असून, यामुळे योजनेची विश्वासार्हता वाढणार आहे. महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी राबवल्या जाणाऱ्या या योजनेचा लाभ खऱ्या लाभार्थ्यांपर्यंत पोहोचण्यासाठी सर्व स्तरांवर जागरूकता आणि कार्यक्षम अंमलबजावणी आवश्यक आहे.
या योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी शासन, प्रशासन आणि नागरिक यांच्यात समन्वय असणे गरजेचे आहे. गैरप्रकारांना आळा घालून, पारदर्शक पद्धतीने योजनेचा लाभ खऱ्या गरजू महिलांपर्यंत पोहोचवणे हे सामूहिक उत्तरदायित्व आहे. यासाठी सर्वांनी एकत्र येऊन प्रयत्न करणे आवश्यक आहे.
