Gift for employees and pensioners केंद्र सरकारने राज्य कर्मचारी आणि पेंशनधारकांसाठी महत्त्वपूर्ण निर्णय घेण्याची तयारी केली आहे. सरकारी कर्मचाऱ्यांच्या महागाई भत्त्यात (DA) आणि पेंशनधारकांच्या महागाई राहतीत (DR) लवकरच वाढ होण्याची शक्यता आहे. ही वाढ जानेवारी 2025 पासून अंमलात येणार असून, याचा फायदा देशभरातील सुमारे 46 लाख केंद्रीय कर्मचारी आणि 69 लाख निवृत्तिवेतनधारकांना होणार आहे.
सध्याची स्थिती
सध्या केंद्रीय कर्मचारी आणि पेंशनधारकांना जुलै 2024 पासून 53 टक्के महागाई भत्ता मिळत आहे. गेल्या वर्षी 2024 मध्ये दोन टप्प्यांत महागाई भत्त्यात वाढ करण्यात आली होती – जानेवारीत 4 टक्के आणि जुलैमध्ये 3 टक्के. या वाढीमुळे एकूण महागाई भत्ता 53 टक्क्यांपर्यंत पोहोचला होता.
नवीन वाढीचे अंदाज
आता जानेवारी 2025 पासून पुन्हा एकदा महागाई भत्त्यात वाढ अपेक्षित आहे. विशेष म्हणजे यावेळी महागाई भत्ता 56 टक्क्यांपर्यंत जाण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. अखिल भारतीय उपभोक्ता मूल्य निर्देशांक (AICPI) च्या आकडेवारीनुसार, जुलै ते ऑक्टोबर 2024 या कालावधीत निर्देशांक 144.5 अंकांपर्यंत पोहोचला असून, DA स्कोअर 55.05 टक्के झाला आहे. या आधारावर किमान 3 टक्के वाढ निश्चित मानली जात आहे.
महागाई भत्ता निर्धारणाचे निकष
महागाई भत्त्याचे गणन करताना सरकार विशिष्ट सूत्राचा वापर करते. केंद्रीय कर्मचाऱ्यांसाठी हे सूत्र पुढीलप्रमाणे आहे: DA टक्केवारी = [(AICPI (आधार वर्ष 2001 = 100) च्या मागील 12 महिन्यांची सरासरी – 115.76) / 115.76] x 100
तर सार्वजनिक क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांसाठी वेगळे सूत्र वापरले जाते: DA टक्केवारी = [(AICPI (आधार वर्ष 2001 = 100) च्या मागील 3 महिन्यांची सरासरी – 126.33) / 126.33] x 100
निर्णयाची प्रक्रिया
महागाई भत्त्यातील वाढीचा अंतिम निर्णय नोव्हेंबर आणि डिसेंबर 2024 च्या AICPI आकडेवारीवर अवलंबून असेल. हे आकडे जानेवारी 2025 मध्ये प्रसिद्ध होणे अपेक्षित आहे. त्यानंतर केंद्र सरकार अंतिम निर्णय घेईल आणि त्याची घोषणा मार्च 2025 मध्ये होळीच्या सुमारास होण्याची शक्यता आहे.
सातव्या वेतन आयोगाचा प्रभाव
ही वाढ सातव्या वेतन आयोगाच्या शिफारशींनुसार केली जाणार आहे. सातव्या वेतन आयोगाने महागाई भत्त्याच्या गणनेसाठी नवीन सूत्र सुचवले आहे, जे कर्मचाऱ्यांच्या वेतनवाढीसाठी अधिक फायदेशीर ठरत आहे.
आर्थिक प्रभाव
या वाढीमुळे केंद्रीय कर्मचाऱ्यांच्या मूळ वेतनावर लक्षणीय परिणाम होणार आहे. उदाहरणार्थ, जर एखाद्या कर्मचाऱ्याचे मूळ वेतन 18,000 रुपये असेल, तर सध्याच्या 53 टक्के दराने त्यांना 9,540 रुपये महागाई भत्ता मिळतो. नवीन 56 टक्के दराने हा भत्ता 10,080 रुपये होईल, म्हणजेच दरमहा 540 रुपयांची वाढ होईल.
महागाई भत्त्यातील ही वाढ फक्त जानेवारी 2025 पुरती मर्यादित नाही. वर्षभरात आणखी एक वाढ जुलै 2025 मध्ये अपेक्षित आहे. ही वाढ पुढील सहा महिन्यांतील महागाई निर्देशांकावर अवलंबून असेल.
केंद्र सरकारची ही वाढ कर्मचारी आणि पेंशनधारकांसाठी दिलासादायक ठरणार आहे. वाढत्या महागाईच्या पार्श्वभूमीवर ही वाढ त्यांच्या दैनंदिन खर्चाला थोडी का होईना हातभार लावणार आहे. मात्र, अंतिम निर्णय नोव्हेंबर-डिसेंबरच्या आकडेवारीनंतरच स्पष्ट होईल. तोपर्यंत कर्मचाऱ्यांना वाट पाहावी लागेल.