Big change in PM Kisan प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना ही भारत सरकारची एक महत्वाकांक्षी योजना आहे, जी देशातील शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत पुरवते. सध्या या योजनेत बोगस लाभार्थींना रोखण्यासाठी केंद्र सरकारने ई-केवायसी प्रक्रिया अनिवार्य केली आहे. या लेखात आपण या योजनेची सविस्तर माहिती, पात्रता निकष आणि ई-केवायसी प्रक्रियेबद्दल जाणून घेऊया.
योजनेची पात्रता
पीएम किसान योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही विशिष्ट निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे. सर्वप्रथम, लाभार्थीच्या नावावर 2019 पूर्वी जमिनीची नोंद असणे अत्यंत महत्वाचे आहे. 2019 नंतर खरेदी केलेली जमीन, खातेफोड किंवा बक्षीसपत्राद्वारे मिळालेली जमीन असल्यास, अशा व्यक्तींना या योजनेचा लाभ मिळणार नाही. मात्र, 1 फेब्रुवारी 2019 नंतर वारसा हक्काने प्राप्त झालेल्या जमिनीच्या बाबतीत लाभार्थी योजनेसाठी पात्र ठरू शकतात.
कुटुंब आणि व्यावसायिक निर्बंध
या योजनेत एका कुटुंबातून केवळ एकाच व्यक्तीला लाभ घेता येतो. कुटुंबातील पती, पत्नी, मुलगा किंवा मुलगी यांपैकी कोणीही एकच व्यक्ती लाभार्थी म्हणून नोंदणी करू शकते. शासकीय, निमशासकीय, शासन अंगीकृत संस्था किंवा स्वायत्त संस्थेचे कर्मचारी या योजनेसाठी अपात्र आहेत.
व्यावसायिक क्षेत्रातील व्यक्तींसाठीही काही महत्वाचे निर्बंध आहेत. नोंदणीकृत डॉक्टर्स, वकील, इंजिनिअर्स, चार्टर्ड अकाउंटंट्स आणि आर्किटेक्ट्स या योजनेसाठी पात्र नाहीत. तसेच, नोंदणीकृत व्यवसाय असलेले आणि नियमित आयकर भरणारे नागरिकही या योजनेचा लाभ घेऊ शकत नाहीत.
राजकीय क्षेत्रातील निर्बंध
राजकीय क्षेत्राशी संबंधित व्यक्तींसाठीही काही महत्वाचे निर्बंध आहेत. माजी किंवा सध्याचे खासदार, आमदार आणि जिल्हा परिषद अध्यक्ष या योजनेसाठी पात्र नाहीत. शासकीय निवृत्तीवेतन घेणारे (पेन्शनर्स) देखील या योजनेचा लाभ घेऊ शकत नाहीत.
ई-केवायसीचे महत्व
महाराष्ट्रात सध्या सुमारे 15 लाख शेतकऱ्यांनी अद्याप ई-केवायसी पूर्ण केलेली नाही. या शेतकऱ्यांना पीएम किसान योजनेचा 19 वा हप्ता मिळण्यात अडचणी येऊ शकतात. शिवाय, ई-केवायसी पूर्ण नसल्यामुळे नमो शेतकरी महासन्मान योजनेचा लाभही त्यांना मिळू शकत नाही.
ई-केवायसी तपासणी प्रक्रिया
आपली ई-केवायसी पूर्ण आहे की नाही हे तपासण्यासाठी काही सोपे पर्याय उपलब्ध आहेत:
- प्ले स्टोअरवरून पीएम किसान अॅप डाउनलोड करा
- अॅप उघडून आवश्यक परवानग्या द्या
- इच्छित भाषा निवडा
- मोबाईल नंबर अपडेट करा
- नोंदणी क्रमांक किंवा आधार क्रमांक वापरून तपासणी करा
ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण केल्यास शेतकऱ्यांना दोन महत्वाच्या योजनांचा लाभ मिळू शकतो – पीएम किसान योजना आणि नमो शेतकरी महासन्मान योजना. या दोन्ही योजना शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा करण्यास मदत करतात.
महत्वाचे टिप्स
- ई-केवायसी प्रक्रिया लवकरात लवकर पूर्ण करा
- सर्व कागदपत्रे अद्ययावत ठेवा
- मोबाईल नंबर आणि आधार क्रमांक योग्य नोंदवा
- नियमित अपडेट्ससाठी पीएम किसान पोर्टल तपासत रहा
शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी त्वरित कृती करणे महत्वाचे आहे. ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण केल्यानंतर, योजनेचे लाभ नियमितपणे मिळू शकतात. कोणत्याही अडचणी आल्यास, स्थानिक कृषी कार्यालय किंवा पीएम किसान हेल्पलाइनशी संपर्क साधावा.
पीएम किसान योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक वरदान ठरली आहे. मात्र, योजनेचा लाभ घेण्यासाठी सर्व नियम आणि अटींचे पालन करणे आवश्यक आहे. ई-केवायसी प्रक्रिया ही योजनेतील पारदर्शकता वाढवण्यासाठी एक महत्वाचे पाऊल आहे. शेतकऱ्यांनी या प्रक्रियेकडे गांभीर्याने पाहून, आवश्यक ती कार्यवाही करणे गरजेचे आहे.